Een frozen shoulder is een uiterst pijnlijke aandoening waarbij de schouder volledig of gedeeltelijk onbeweeglijk wordt (stijfheid). Het is een van de meest pijnlijke aandoeningen aan de schouder, naast neuralgische amyotrofie, een slijmbeursontsteking, een rotator cuff tendinopathie of uitstralende pijn vanuit de nek.
Een frozen shoulder begint vaak uit het niets, maar kan ook worden getriggerd door andere ziektebeelden van de schouder of operaties aan het schoudergewricht. De aandoening doorloopt doorgaans in drie fasen, te beginnen met pijn (freezing), gevolgd door stijfheid (frozen) en uiteindelijk een fase van verbetering waarin de pijn afneemt en het merendeel van de beweging terugkeert (thawing). Dit proces kan erg lang duren, soms zelfs wel twee jaar of langer. Dit kan heel immobiliserend werken en daardoor veel frustraties opleveren in het alledaagse leven.
Een frozen shoulder kan geassocieerd worden met diabetes, hoge cholesterol, hartziekten en komt ook voor bij patiënten met littekenweefsel in hun handen, een aandoening die Dupuytrens contractuur wordt genoemd. Het kan tevens volgen op een blessure aan de schouder of een operatie. Over hoe deze verschillende aandoeningen precies invloed uitoefenen op het ontstaan van een frozen shoulder is nog veel onbekend. Het vermoeden bestaat dat wanneer er veel 'laagdrempelige ontstekingen' in het lichaam aanwezig zijn, de schouder sneller geneigd is om te gaan ontsteken.
Het omhulsel van het schoudergewricht, bekend als 'het kapsel', is normaal gesproken een zeer flexibele elastische structuur. Zijn losheid en elasticiteit maken de enorme bewegingsvrijheid van de schouder mogelijk. Bij een frozen shoulder raakt deze capsule (en zijn ligamenten) ontstoken, gezwollen, rood en samentrekkend. De normale elasticiteit gaat verloren, wat leidt tot pijn en stijfheid.
Een typische primaire frozen shoulder ontwikkelt zich langzaam en kent drie fases:
Freezing fase: Pijn neemt toe bij beweging en is vaak 's nachts erger (vaak een pijnscore hoger dan 7). Er is een progressief verlies van beweging met een toenemende mate van pijn. Deze fase duurt gemiddeld 2 tot 9 maanden.
Frozen fase: De pijn begint af te nemen, maar het bewegingsbereik is nu veel beperkter, tot wel 50 procent minder dan in de andere arm. Mensen hebben moeite met het naar buiten draaien van de arm, de hand op de rug leggen en het heffen van de schouder boven 90 graden. Deze fase kan 4 tot 12 maanden duren.
Thawing fase: De beperkingen en symptomen worden normaal gesproken in deze fase langzaam minder. De meeste patiënten ervaren een geleidelijk herstel van de beweeglijkheid gedurende de volgende 12 tot 42 maanden. Er kan nog steeds sprake zijn van een verminderde functie en kracht. Men kan na deze fase vaak pas gaan werken aan het herstel hiervan.
Onderstaande grafiek geeft weer hoe het verloop van een frozen shoulder in algemene zin (in de meeste gevallen) gaat. Let op: dit is slechts een grafische en simplistische weergave van het verloop. Een frozen shoulder is een complex beeld en kan per individu een verschillende presentatie van klachten geven.
Zonder enige interventie van fysiotherapeut of specialist, verbeteren de meeste frozen shoulders aanzienlijk gedurende 2-4 jaar na het ontstaan van de klachten. Let op: een groot gedeelte van de patiënten die een frozen shoulder hebben doorgemaakt houden enige vorm van restbeperkingen van de schouder. De juiste fysiotherapeutische behandeling op het juiste moment kan veel invloed uitoefenen op het verloop van een frozen shoulder. Zo willen we zo min mogelijk provocatie van pijn hebben in de 1e fase, wat inhoudt dat in deze fase vooral rust is geïndiceerd. Bij een vroege herkenning van een frozen shoulder kan het tevens zinvol zijn om met de huisarts of specialist te overleggen. Een infiltratie met cortisonen lijkt juist in de 1e fase het meest zinvol te zijn. De benodigde behandeling hangt altijd af van de ernst van de pijn en de stijfheid, en kan omvatten:
Ondervind je hinder van een frozen shoulder en ben je op zoek naar de juiste fysiotherapeutische behandeling? Onze schouderspecialisten hebben inmiddels een uitgebreide ervaring en expertise opgedaan in de behandeling van deze aandoening. Neem vrijblijvend contact op om te overleggen of wij iets voor jou kunnen betekenen!